Na uw stoma operatie

Als u na de operatie wakker wordt, heeft u een opvangsysteem/zakje op uw buik. Dit zakje is waarschijnlijk doorzichtig, zodat uw verpleegkundige uw stoma goed in de gaten kan houden.

 
Uw stoma
Uw stoma is vochtig en rozerood van kleur en steekt iets boven uw buik uit. In het begin kan uw stoma opgezwollen zijn, maar hij wordt geleidelijk kleiner – meestal na 6 tot 8 weken na de operatie heeft de stoma zijn definitieve omvang. Een stoma bestaat uit slijmvlies, net als het slijmvlies in uw mond. De stoma is gevoelloos. Het doet dus geen pijn als u hem aanraakt.  Als hij wordt schoongemaakt, kan de stoma een beetje bloeden, met name in het begin, maar dit is normaal en verdwijnt na verloop van tijd.

Kort na uw operatie, meestal binnen een paar dagen, beginnen uw darmen weer te werken en zal uw stoma ontlasting gaan produceren. In het begin zal de output waterig zijn. De output kan ook een sterke geur hebben, omdat uw darmen een tijdje niet gewerkt hebben. Maakt u zich echter geen zorgen. De consistentie zal steeds steviger worden en de geur zal verminderen naarmate u weer normaal gaat eten.

In het begin kan de stoma wat geluiden produceren die lijken op een wind – ook dit is volstrekt normaal. Het is niet ongebruikelijk dat u de behoefte voelt om naar het toilet te gaan, net als voor uw operatie. Dit is normaal en verdwijnt na verloop van tijd. Als uw anus nog steeds aanwezig is, kan er een slijmerige uitscheiding uit komen.

Urinestoma
Als u een urinestoma heeft, begint de stoma direct na uw operatie te werken. De buisjes die in de urinestoma zitten, blijven zeven tot tien dagen zitten. In het begin kan uw urine een lichtrode kleur hebben, maar dit zal snel overgaan.

Er zijn twee verschillende soorten stomaopvangsystemen:

Eendelige opvangsystemen bestaan uit een opvangzakje en een huidplak die een geheel vormen. Als het zakje verwisseld moet worden, verwijdert u het zakje met huidplak in zijn geheel. 

Tweedelige opvangsystemen bestaan uit een afzonderlijk opvangzakje en een huidplak. Met dit systeem kunt u het opvangzakje verwijderen en verwisselen zonder dat u de huidplak hoeft te vervangen. De huidplak blijft gemiddeld twee tot drie dagen zitten. Er zijn verschillende manieren om de huidplak en het opvangzakje op elkaar aan te sluiten:

• Een klikkoppeling bevestigt het zakje aan de huidplak met een sluitsysteem dat een duidelijke klik laat horen, zodat u zeker weet dat het goed vast zit.
• Een plakkoppeling bevestigt het opvangzakje aan de huidplak met een veilig en flexibel plaksysteem.

Soorten opvangzakjes
Er zijn drie verschillende soorten zakjes, afhankelijk van de stoma die u heeft:

• Gesloten zakjes
• Open zakjes
• Urinestomazakjes

Gesloten zakjes worden meestal gebruikt bij een colostoma, omdat de ontlasting steviger is. Gesloten zakjes moeten verwijderd en vervangen worden als ze vol zijn en kunnen niet geleegd en opnieuw gebruikt worden.

Open zakjes worden gebruikt bij een ileostoma, omdat de ontlasting dan meestal vloeibaar is en u dit zakje kunt legen.

Urinestomazakjes worden gebruikt bij een urinestoma en zijn voorzien van een kraantje. Het opvangzakje kan dus geleegd worden. Een urinestomazakje kan 's nachts aangesloten worden op een nachtzak, om meer opvangcapaciteit te creëren en te voorkomen dat u het zakje 's nachts moet vervangen. 

Om u te helpen de verschillen tussen stomamaterialen beter te begrijpen en uw wensen beter te kunnen bespreken met uw stomaverpleegkundige, volgt hieronder een overzicht van veelgebruikte termen.

Huidplak: Het gedeelte van het stomamateriaal waarmee het opvangmateriaal op uw huid wordt bevestigd. De huidplak moet goed aansluiten op uw huid en precies rond uw stoma passen, zodat de output van uw stoma niet in contact kan komen met de omliggende huid.

Eendelige opvangsystemen bestaan uit een opvangzakje en een huidplak die een geheel vormen. Als het zakje verwisseld moet worden, verwijdert u het zakje met huidplak in zijn geheel.

Tweedelige opvangsystemen bestaan uit een losse huidplak en een opvangzakje. Deze twee onderdelen worden op elkaar geplakt of geklikt. De huidplak kan gemiddeld twee tot drie dagen blijven zitten en u wisselt tussendoor alleen het zakje.

Convexiteit: Een speciaal gevormde huidplak met een ovale schaal die lichte druk uitoefent op de huid rondom de stoma. Deze huidplak wordt gebruikt om een stoma die op of onder het huidoppervlak ligt iets omhoog te duwen, waardoor de ontlasting of urine beter in het zakje kan komen.

Huidplak voor langdurig gebruik: een huidplak die gebruikt kan worden bij 'agressieve' output van uw stoma. Soms heeft een ileostoma of urostoma (tijdelijk bijv. door medicatie) een meer dan gemiddeld agressieve output waardoor de reguliere huidplak te snel oplost. Huidplakken voor langdurig gebruik zijn beschikbaar in tweedelige opvangmaterialen.

Filter: Uw stoma produceert lucht en een teveel aan lucht kan ervoor zorgen dat het zakje gaat opbollen (men noemt dit ook wel 'ballooning'). Het opvangmateriaal is daarom voorzien van een filter dat geur neutraliseert voordat het het zakje verlaat via dit filter.

Terugslagventiel: Urinestomazakjes hebben een terugslagventiel om te voorkomen dat urine terugstroomt naar de stoma en zodoende urineweginfecties helpt te voorkomen.

Het is belangrijk dat u uw huid gezond houdt. Veelvuldig of langdurig contact tussen de output van uw stoma en de huid kan huidirritaties veroorzaken die van invloed zijn op de plakkracht van de huidplak van het opvangmateriaal op uw lichaam. Dit veroorzaakt een vicieuze cirkel van meer lekkages en nog meer huidirritatie en daarom is het belangrijk dit te vermijden.

Houd uw huid gezond
Deze zes stappen helpen u om uw huid gezond te houden:

1. Zorg ervoor dat uw huid schoon en volledig droog is voordat u de huidplak aanbrengt.
2. Pas de opening van de huidplak aan zodat hij precies aansluit rond uw stoma.
3. Zorg ervoor dat de huidplak volledig contact maakt met uw huid – druk hem goed aan, vooral rond de stoma.
4. Vervang uw opvangmateriaal zodra u ongemak of jeuk ervaart.
5. Controleer de omvang van uw stoma regelmatig, met name als u last heeft van een hernia.
6. Zorg ervoor dat het opvangmateriaal en de accessoires voor uw stoma passen bij uw lichaamsprofiel 

Gebruik het juiste opvangmateriaal
Er bestaan veel verschillende stomasystemen. Zorg er voor dat u het opvangmateriaal kiest dat het best aansluit op uw lichaamsprofiel .

U kunt kiezen tussen verschillende formaten en uitvoeringen zakjes, systemen, huidplakken en veel andere mogelijkheden die aansluiten bij uw levenswijze. Zie de productcatalogus voor meer informatie.

Gebruik de juiste accessoires
Coloplast biedt ook een breed assortiment aan accessoires. Ze kunnen o.a. helpen bij het verbeteren van de hechting en pasvorm van uw stomamateriaal en het voorkomen van huidproblemen.

U vindt meer gedetailleerde instructies over het verwisselen en legen van een stomazakje in onze instructiefilmpjes.

De huid rondom uw stoma moet er ongeveer hetzelfde uitzien als de huid op de rest van uw lichaam. Direct nadat u de huidplak verwijderd heeft, kan de huid een beetje roze zijn, maar als dit niet na een paar minuten verdwijnt of als de huid beschadigd is, kunt u last hebben van irritatie.

Wat moet ik doen? 

• Verwijder de huidplak altijd voorzichtig en controleer de achterkant. Ziet u ontlasting of urine die de oorzaak van de irritatie zou kunnen zijn?
• Is de huid geïrriteerd of beschadigd rondom uw stoma op plaatsen die overeenkomen met wat u op de huidplak ziet?
• Hoe goed past de huidplak rond uw stoma? Wordt uw huid blootgesteld aan de output van uw stoma vanwege een slechte pasvorm? Meet de diameter en vorm van uw stoma om te controleren of uw mal nog de juiste afmeting en vorm heeft. Gebruik de beschermfolie aan de achterkant van het opvangzakje als hulpmiddel en pas, indien nodig, de opening van de huidplak aan zodat hij precies aansluit op de diameter en vorm van uw stoma.
• Wat is de positie van de stoma-opening ten opzichte van uw huidoppervlak? Zit hij boven het huidoppervlak, op gelijke hoogte met het huidoppervlak of onder het huidoppervlak? Als de stoma onder of op gelijke hoogte zit met het huidoppervlak, of als hij in een diepe plooi zit, kan het zijn dat u een andere huidplak of accessoires nodig heeft om het stomamateriaal goed aan te laten sluiten op uw lichaamsprofiel. Gebruik de BodyCheck tool om de pasvorm te controleren.
• Is de huidplak weggevreten? Als dat zo is, had het (1-dl) systeem of de huidplak (bij 2-dl systeem) waarschijnlijk eerder verwisseld moeten worden. Probeer het systeem een keer vaker te verwisselen of een huidplak te gebruiken die beter bestand is tegen agressieve output als u dit niet al doet.

Als uw huidirritatie een andere oorzaak heeft, neem dan contact op met uw stomaverpleegkundige.

Check of uw stomamateriaal nog steeds past bij uw lichaam.

Opbollen van zakjes vindt plaats als gas zich ophoopt in het stomazakje, waardoor het zichzelf opblaast als een ballon. Opvangzakjes bevatten koolfilters, die lucht neutraliseren en vervolgens uit het opvangzakje laten ontsnappen. Maar als het filter te veel gas moet verwerken en bijvoorbeeld vochtig is geworden of geblokkeerd raakt door output van de stoma, kan het gas zich ophopen.

Wat kunt u doen om opbollen te voorkomen?
Heeft u veel last van opbollen van het zakje, dan is het goed om te proberen de oorzaak te achterhalen, bijvoorbeeld door naar uw voeding te kijken. Het helpt om uw voedsel goed te kauwen en om voedsel en dranken te vermijden waarvan u weet dat ze veel gas produceren. Dit zijn bijvoorbeeld noten, bonen, frisdranken of mousserende wijn.

Als het opvangzakje toch opbolt, kunt u het gas op het toilet laten ontsnappen als u een open zakje of een tweedelig systeem gebruikt. Als u het opvangzakje op tijd vervangt kunt u opbollen ook helpen voorkomen. En als laatste kunt u een ander stomazakje met een ander of twee filters uitproberen. Uw stomaverpleegkundige kan u hierover informeren.

Tip: Probeer eens SenSura® Mio! Bewezen minder ballooning t.o.v. SenSura met duo filter.

Het opvangzakje trekt vacuüm waardoor de wanden tegen elkaar gaan plakken. Dit zorgt ervoor dat de output niet goed in het zakje kan glijden en bovenin bij de huidplak blijft hangen. Hierdoor ontstaat het risico dat de huidplak van de huid wordt geduwd en het opvangzakje losraakt van uw buik.

Wat kunt u doen om vacuüm trekken te voorkomen?
Lucht in het zakje blazen voordat u het aanbrengt, kan misschien voorkomen dat er een vacuüm ontstaat. Daarnaast kan een druppeltje olie of glijgel in het opvangzakje helpen de output makkelijker in het zakje te laten glijden.